Jueves 5 de Enero de 2012 - La hora en la región: Tapa
Voces de la Tierra - Trad | Nota publicada el 16/04/2009 - 18:29 hs.

PERÚ-MINERÍA
Traducción en kaqchiquel


Chi saqïl ri tinamït najin ni kamses pa taq ramaj





NOTA CON AUDIOS



Ri etzel taq poqolaj petenäq ruma niki b’osij ri juyu’ rik’in etzel taq aq’on, ruchin niki lesaj ri zinc, ri q’anapäq ruchin ri nim juyu’ ruma ri Compañía Minera par i juyu’ ruchin Pasco, pa nik’aj ruchin Perú, xiki b’an chi ri ajk’amol b’ey xu b’an chi ye k’amor el ri winäq pa jun juyu’ chïk.

Ri ramaj juyu’ re’ k’o kami jun 1,8 kilómetros raqän, pa jun 4 mil 380 metros par u wi’ ri mar.

Ri taq jay niki k’ut ri nima’q taq jul, ri ak’wala’ ye etz’an chuwäch ri nima’q taq tz’il chuqa’ ki wajqan chi’ch’ pa ki ch’akul ri man utz ta ch¨k chare jun utz laj k’aslemal.

Jun tijoïk xu b’än pa 2005 ri Dirección Regional de Salud de Pasco, xu b’ij chi jub’a’ ruwi’ jun 80% ri ak’wala’ ruchin ri Quiulacocha y Champamarca k’o jub’a’ ruwi’ 10 microgramos ru ch’ich’ pa ki ch’akul, yare’ x aman utz ta’ chïk chare ki ch’akul ri ru b’in ri Organización Mundial de la Salud (OMS).

Ri ch’ich’ re’ un tz’ila’ Manila ri ki ch’akul, chuqa’ xa yalan k’ayew chike täq nik’aje’ ki wajk’wal, nu b’an chare ri winäq yalan k’a’n, majun nirajo’ ta nu b’an, chuqa’ nu k’ey ri ru b’anik ri ki ch’akul, por i yalan k’eyew, ri nu b’an chi majun nkanaj ta pa ki jolon, xi b’ij ri OMS.

Täq yare’ nu mol ri’ pa ki ch’akul, nu ya’ ki xa’oj, yeru wartasaj chuqa’ xa kan nkowin yeru kamsaj.

Chuqa’, ri ajsamajela’ niki tzu’ ri wkax ye käm el ruma xa majun ki ya’ chuqa’ xa majun niki täj ta’.

Ri Instituto de Defensa Civil xu k’is ru b’ixik pa 2006 chu ri 85% ri jay e k’o par i jun ramaj juyu’ re’ xa kan ma ye k’atzin ta chïk. Ri k’amol b’ey xu ya’ jun ru tzij ri 13 ruchin diciembre ri nik’atzin chanin yan ye leses ri winäq pa yare’ k’ayewal.

Ri k’amol b’ey k’a panik’aj ruchin enero k’o chi un chojmij jun moloj ruchin un b’an jun ch’ob’oj chirij ri k’ak’a’ juyu’ ri k’o chi ni ya’ox chike ri 11 mil te’ej chuqa’ ri tata’aj kik’in konojel kajk’wal.

Po, ri Volcan najin un kanuj nk’iy ru juyu’ ruchin un lesaj ti ronojel pa taq juyu’, ruk’in yare’ najin nu ch’öb’ nu tz’ila’ jun 11.4 hectárias ru k’u’x ri tinamït, ruchin ri barrio de Chaupimarca.

Ruchin yare’ k’o chi niki yuj el ri plaza de armas, ri iglesia chuqa’ ri yalan ojer laj jay ri b’i’ Vicente Vegas akuchi x b’anatäj ri independencia de pasco pa 1820.


Traducción: Herber Morales
16/04/2009





Audios disponibles:

Un pueblo se destruye a tajo abierto.
 3 min. 02 seg. (2,78 Mb.) archivo mp3












  AMARC  


Copyleft @2004-2012 AMARC-ALC | Derechos cedidos según las siguientes condiciones.
Agradecemos citar la fuente.





AMARC

Útiles

Enviar nota por mail Enviar por mail
Versión para imprimir Versión para imprimir

((( Radios en vivo )))
Púlsar en portugués

Conferencia del Cambio Climático - COP 17

Día de la Alimentación - Cobertura Especial

Movilización x la educación en Chile

Año internacional de los bosques

Informes Especiales

Coberturas Especiales

Diarios del Día

Ultimos audios

Archivo de notas

Suscripción gratuita por e-mail

Días de Radio

Voces de la Tierra

Panorama radiofónico
Miércoles 04 de enero
En esta edición:
Detienen en Chile a la madre y a la hermana de Matías Catrileo. Un Tribunal ecuatoriano ratificó la multa contra la compañía Chevron. Nueva protesta antiminera en Argentina.


8 min. 17 seg. (7,59 Kb.) bajar mp3

Martes 03 de enero
En esta edición:
Conmemoran muerte de joven mapuche en Chile. Argentina renueva su reclamo por las Islas Malvinas.


5 min. 01 seg. (4,60 Mb.) bajar mp3

Lunes 02 de enero
En esta edición:
Entrevista con el director de la FAO, José Graziano da Silva. En julio del año pasado Púlsar dialogó con el director de la FAO. Este es el resumen de una extensa conversación.


12 min. 05 seg. (5,53 Mb.) bajar mp3

Viernes 30 de diciembre
En esta edición:
Condenan a dictador argentino por crímenes de lesa humanidad. Realizan un nuevo cambio de gabinete en Chile.


7 min. 07 seg. (6,52 Mb.) bajar mp3