Voces de la Tierra - Trad | Nota publicada el 20/07/2010 - 14:20 hs. | |
PERÚ-MUJERES |
|
Traducción en kaqchiquel Invención y tradición, la receta que alimenta tz’ukunel chuqa’ b’anikil, jun q’utu’n aj tzuquy winäq. Ixoqi’ aj Huancavelica ruchin ri Perú, najin yeq’ax eqal ruk’in ri ki tz’ukunel, riki chuq’a’ chuqa’ ruk’in rupan kijolon ri kiya’on qan kite’ kitata’ ruchin nikitzuq ri k’ajk’wal. Yare’ jun ramaj ruchin perú akuchi k’o janila meb’a’il chuqa’ ruk’in yare’ xakan yalan winäq majun utz ta ki k’aslemal. Kela’ Huankavelica, ri meb’a’il nuq’i’ jun 85% chare ri 400 mil winäq ri ek’o kela’. kela’ jun 45% ri ak’wala’ majun utz ta wa’in nikib’än. Marina Huamaní nipe kela’ po matiox chare rupan rujolon nikowin nutz’uk janila taq q’utun ruk’in ronojel tiko’n ri yalan utz chike kich’akul riwináq, yare’ yalan utz chare niki chup el ri wayijal pa rutinamït. Ri yalan jeb’el rupan rujolon xtyoxix chare täq xuk’ut rusamaj chuwäch ri Moloj amaqil ruchin taq tik’on chuqa’ ri wayib’äl (Organización de las Naciones Unidas para la Agricultura y la Alimentación). Yare’ xikib’an ruchin niki nimirisaj rutijik ri utz taq tiko’n. Ri xta Marina xu sujuj jun q’utu’n ruk’in ri chuño nikib’ij chare. Yare’ jun chojmin ri nikib’an ruk’in jun etamab’äl rkichin ri ojer taq winäq, yalan utz chike ri winäq ri nikik’is yalan kichuq’a’, yare’ yalan ojer chik kikosan kela’ pa Huancavelica. Kela’ ni eletäj xakan jun may (800) kib’anikil ri saqwäch chikikojol ri ka’i’ mil 500 jalajoj taq k’amal ri k’o kela’ Perú. Kela’ chuqa’ k’o yalan k’iy taq q’ayis, ija’tz achi’el ri cereal quinua, ri saqwäch, ri kiwicha, ri k’amal achi’el ri oca, olluco chuqa’ ri tarwi. Ri ixoqi’ xikichäp rij niki losaj yare’ taq rikil wäy kela’ Huancavelica ma xeta ruchin nikitij, chuqa’ ruchin niki k’ayij el. Ruk’in yare’ najin nub’an utz rikil kiway ri winäq chuqa’ nik’atzin ruchin nikito’ ruwäch ri q’ayis ruchin wayib’äl chuqa’ ri tiko’n ruchin yare’ juyu’. Po chuqa’, k’o tiko’n maniki kosaj ta ruma x ama ketaman ta rub’anikil, yare’ nib’anatäj ruk’in ri tarrwi, jun k’amal ri niki tzu’ riwinäq “achi’el jun etzel aq’on”, ruma xakan yalan k’ey ruma yalan nim rachuq’a’ ri alcaloide kuk’amon pe. Ri FAO chi täq ni ajlex ri winäq ri yalan numïk kipan xa kan niq’ax jun 100 t’ij chupan ri 2010. yare’ nub’an chi napun jun mil t’ij ri winäq ri majun ki way chupan nojel ruwach’ulew. Traducción: Herber Morales 20/07/2010 |
Copyleft @2004-2012 AMARC-ALC | Derechos cedidos según las siguientes condiciones. Agradecemos citar la fuente. |
||
Útiles |
|
Enviar por mail | |
Versión para imprimir |
((( Radios en vivo )))
|
Miércoles 04 de enero
En esta edición:
Detienen en Chile a la madre y a la hermana de Matías Catrileo. Un Tribunal ecuatoriano ratificó la multa contra la compañía Chevron. Nueva protesta antiminera en Argentina. 8 min. 17 seg. (7,59 Kb.) bajar mp3 Martes 03 de enero
En esta edición:
Conmemoran muerte de joven mapuche en Chile. Argentina renueva su reclamo por las Islas Malvinas. 5 min. 01 seg. (4,60 Mb.) bajar mp3 Lunes 02 de enero
En esta edición:
Entrevista con el director de la FAO, José Graziano da Silva. En julio del año pasado Púlsar dialogó con el director de la FAO. Este es el resumen de una extensa conversación. 12 min. 05 seg. (5,53 Mb.) bajar mp3 Viernes 30 de diciembre
En esta edición:
Condenan a dictador argentino por crímenes de lesa humanidad. Realizan un nuevo cambio de gabinete en Chile. 7 min. 07 seg. (6,52 Mb.) bajar mp3 |