Toq xiki tz’ib’aj ri nim laj wuj ri k’o wakami, ri ixoqi’ chuqa’ xe k’aje’ chuwäch ri ru samajixïk, chuqa’ ri winaqi’ aj rukopil.

Jun 27,000 aj k’amol taq b’ey ri ye pe pa los Andes, pa taq li’on, pa taq juyu’ ruchin ri Amazonia, xiki mololej ki’, ruchin xiki b’ij chi ye k’o chiri’ ruchin ni b’anatäj nima’q taq k’axtajnïk chupan ri nïnm laj wuj ruchin ri amaq’, kere’ xu b’ij xta Mónica Novillo.

Ri nim laj wuj ruchin ri amaq’ pa ri tzij nu b’ij chi k’o chi ni loq’oq’ex ri k’aslemal, po ma ruk’ïn ta ch’a’oj, chuqa’ chi ri winäq k’o chi ye b’e pa tijob’äl, ye q’omäx, chuqa’ ye loq’oq’ej, chuqa’ k’o chi ntoj junan chike ri ixoqi’ achi’el niki ch’ek ri achi’a’.

Chuqa’ yalan ni k’atzin niki saqilrisaj chi ri nïm laj wuj, ma junan ta yeru tzu’ ri ixoqi’ rik’in ru achi’a’, yalan ni k’atzin ye samäj chirij yare’, xu k’ut xta Novillo.

Po, Marcela Revollo, xsamäj chupan ri moloj ri un kanuj ri säqk’ojlem nu ch’ojij k’o chi ye k’alun k’iy ixoqi’ ruchin ye samäj chirij ri xa junan ki b’anikil, ruchin yare’ nu b’an junan ki choq’a’ kik’in ri aj rukopil chupan ri nim k’amol b’ey ruchin Bolivia.

Po chuqa’, ri niki wajo’ ri moloj ruchin ri amaq’ kichin ri ixoqi’ ri ye pe kela’ Bartolina Sisa aj Bolivia; niki mol ronojel taq ixoqi’ ruchin ri cha’onïk ruchin ri k’amol b’ey amaq’ pa diciembre, ruchin ye ok qa jun 166 ixoqi’ ri aj k’amol b’ey amaq’.

Revollo chuqa’ Novillo, xiki k’ut ki’ laj k’uxlal ruk’in ri artículo 338, nu b’ij chi ri ki samaj ri ixoqi’ pa taq jay yalan nïm ri q’ij, chuqa’ yare’ un ya’ rajïl manari’ xa kan k’o chi najlex chikojol ri pöq ruchin ri amaq’.

Ri Instituto Nacional de Estadística, nu k’ut chic hare ri 10.2 millones ri winäq ri ye k’o par i amaq’ yalan k’iy ye ixoqi’, yare’ niki b’an jun 5. 125.566 winaqi’ ixoqi’.(PÚLSAR)

Traducción: Herber Morales
10/09/2009





Audios disponibles:

Vacuna femenina contra la letra muerta.
 2 min. 14 seg. (1,53 Mb.) archivo mp3