Logo Púlsar Martes 06 de Marzo de 2012
Voces de la Tierra - Trad | Nota publicada el 20/07/2010 a las 14:11 hs.
BOLIVIA-MUJERES
Traducción en kaqchiquel
Derecho a la tierra, una semilla que no germina

Ri chojm chare ri ukew, jun ijatz’ ri ma najij nik’iy ta’.

Jun chojmilal ruchin Bolivia najin nujäch juyu’ chike ri ixoqi’, yare’ yalan nu nimrisaj ri América Latina. Po majani yekowin ta niki q’at ri elesanïk ri winäq pa kijuyu’.

Kere’ xub’ij chare ri IPS ri jun ixoq ri nisamäj chirij Gómez García xib’ij chi ri man utz ruma ri ki ch’abäl ri achi’a’ yalan q’axnäq na chikiwäch ri ixoqi’, chuqa’ yare’ nutun ri ruk’in ruma yalan k’iy ixoqi’ ma ki wetaman ta yetz’ib’an.

Xuk’ut chi yalan nik’atzin chi nik’extäj jub’a’ kina’oj ri winäq, ruchin nikitzu’ chiyare’ xa kan utz chare riki tinamït, po ma yeru tz’ila’ ta.

Gómez García xub’ij chi ri ajk’amol b’ey amaq’il k’o chi nikib’an chi ri ixoqi’ niki nim ki’ pa taq samaj ruchin ki tinamït. Xub’ij chi riye’ k’o chi niki tamaj chi k’o ki choj chuqz’ k’o ki chijm ruchin nik’aje’ kijuyu’ ma x eta ri achi’a’.

Ri ixöq re’ xub’ij chi “ k’o chi yesamäj kik’in ri ixoqi’ ruchin nikitamaj chi ri juyu’ ma x eta ruchin juna chin chuqa’ riye’ xa kan utz nik’aje’ ri juyu’ pa ki q’a’.

“ru samaj ri INRA nik’is täq nuk’is rujachik rijuyu’ pa kiq’a’ ri ixoqi’, po chuqa’ yalan utz ri yetzijon kik’in ri winäq ruchin nikitamaj chi maruchin ta nitz’ilox ri kib’anikil pa ki tinamït”, xub’ij.

Gómez García xub’ij chi täq ni ya’ox kiq’ij ri taq tina¨t chuqa’ nik’atzin ye to’ox ruk’in jub’a’ päq Ri ajkanunel yalan utz nutzu’ ri rujachïk ruwujil ri 164 hectáreas chike jub’a’ ruwi’ lajuj mil ixoqi’, yare’ xijachox pa 2006 k’a pa 2009, yalan nim chuwäch ri 1997 k’a 2005 ri xikijäx xaxe kaji’ mil ruwujil chike ri ixoqi’.

Kela’ Bolivia e k’o lajuj t’ij 400 mil winäq, ri ama’ nijach ri’ chikiwäch panik’aj achi’a’ chuqa’ panik’aj ixoqi’.

Panik’aj chare ri amaq’ ki q’atapun ri mayab’ wináq, chare yare’ ri nutzijoj ri ijilab’äl ri ru b’anon ri ama’q xa kan jun 50.5 ye ixoqi’ mayab’.


Traducción: Herber Morales.
20/07/2010



Copyleft @2004-2012 AMARC-ALC | Derechos cedidos según las siguientes condiciones.
Agradecemos citar la fuente.