Logo Púlsar Martes 17 de Abril de 2012
Voces de la Tierra - Trad | Nota publicada el 10/05/2010 a las 15:37 hs.
MÉXICO-AGRICULTURA
Traducción en aymara (Bolivia)
Kïmikon puquta jathanakawa mantanipxani

México markankir gobiernuxa, permiso churatäna tunqu achu kimikunakampi achuyañataki sasawa kijantapxi organizaciones no gubernamentales jupanakaxa, kunatixa ukax janiw askikiti, México markan uraqin yapuchawinak contrawa sasa.

2009 maransti, secretarias de Agricultura(Sagarpa)ukhamaraki Medio Ambiente y Recursos Naturales (Sermanat) México markata, ma iyawsawi churatana, Monsanto sutini Estados Unidos uka markana empresaru, janq’u tunqo kimikunakampi achuyat janq’u tunqu yapuchapxañapataki, Iamaulipas ukhamaraki Chihuahua estadunakana.

Monsanto empresaxa, mundo ukchpachawa kimikumpi jathanakxa juk’ampi suma achunixa sasax wakichixa aljañataki.

Aleira Lara, Coordinadora de la Campaña Agricultura Sustentable y Transgénicos de Greenpeace,uksankiri mamaxa, wali llakt’atawa IPS, ukaruxa qanañcht’i, akam sasa.”Aka amtawimpisti, uraqi usuntayan kimiku qullan jathanakampi satantasaxa,ukhamarusa sinti jach’a jan walt’awipuniwa ukja chiqan uraqitakixa, mundo ukchpachatakisa” siwa.

“Akhama kïmiku kullanakampi achuyat jathanakampi uraqisanakar yapuchasaxa, usuchjasktanwa uraqinakaruxa, uk jan amuyt’asaxa gobiernuxa mä permiso churixa trángénicos jhatanakampi satapxañapataki”, siwa, IPS ukaruxa, Adelita San Vicente, Semillas de Vida, uka organizaciónana Directorapaxa, Uka gobiernun iyawsawipaxa “tunqu achuyiri jila kullakanakaruwa jan walt’aykaniti” sasa.

Organizaciones sociales jupanakaxa, gobiernuruxa mayipxiwa jani iyawsawixa churatapati, kunamäkanti 1999 ukja marana ma kamach tuqi amtatäkana ukhamarjama sasa.

tunqu achuxa, taqi Mesoamérica pueblos nativos satäki uka markachirinakana nayriri alimentu manq’awipawa, ukja chiqasti ma millona kilómetros cuadrados ukja uraqinakawa, México ukhamaraki América Central markanakampi chik kunaxa.

Organizaciones no gubernamentales jupanakaxa sapxiwa, Felipe Calderón jupa tatana gobiernupaxa, janiwa Ley de Bioseguridad de Organismos Genéticamente Modificados, uka kamachxa respetkit, sasa.

Aka kamachisti, 2005 ukja marata utt’ataxa, ukansti siwa, nayraqataxa yatxatatañapawa kaukhatstsa, kunjamasa, askïsphati, janicha uka jathanakaxa uk yatiñataki, janira sataskipana, organismos genéticamente modificados(OGM) jupanakataki.

México markanxa, niyas kimsaqallqu millones ukja hectáreas uraqinakanwa tunqu achuxa yapuchata, ukhamaruxa pa tunka mayani (21) millones de toneladas ukjawa tunqu achu apthapipxi pa millones, ujka uraqinakani utjasir yapuchirinakaxa.

Greenpeace organizacionaxa, transgénico tunquxa suxta estaduna, kimsa tunka payani estadutxa México markanxa jikxatasi, ukhamarusa jichhaxa, jhatanaksa apasinipkiwa sasa.

Uka pachpa uraqina tunqu achur achunakaru, transgénico jathanakata jark’aqañatakixa, México markana organizacionakaka, tunqu yapuchirinakaxa ma amtawi sartayapxi, Campaña Sin Maíz No hay País” sata, aka amtawisti ma tantachawiwa organizaciones no gubernamentales ukana ch’amañchata, sapa 29 de septiembre uruwa Día Nacional del Maíz, uk amtañatakixa utt’ayapxatäna.

Organizacionanakatakixa, kïmiku qullanakampi puquyata jathanakataki permisonakaxa, Ley de Producción, Certificación y Comercio de Semillas, uka kamachimpi chikacht’atawa, agosto phaxsita 2007 ukja marata, sapxiwa.

Aka kamachixa siwa, yapuchirinakaxa, certificadas semillas, jathanakampikiwa yapuchapxaspaxa, sasa, janitï ukhamakani ukjaxa, carcelaruwa mantapxaspa siwa. Yathanaksti privado empresanakawa jichh aljapxanixa.

Monsanto, ukhamaraki yaqa jach’a empresanaka, Dupont, Syngenta, Dow Agrosciences empresanakawa mundo ukch’pachanwa apnaqapxiwa jathanaka aljañxa.(PÚLSAR/IPS)


Eco Jóvenes (Bolivia)
10/05/2010



Copyleft @2004-2012 AMARC-ALC | Derechos cedidos según las siguientes condiciones.
Agradecemos citar la fuente.