Logo Púlsar Lunes 16 de Abril de 2012
Voces de la Tierra - Trad | Nota publicada el 27/04/2010 a las 18:02 hs.
ARGENTINA-POBREZA
Traducción en kaqchiquel
MA XE TA K’O RI WAYIJAL

Ri ye samajin ri k’uxül kichin ri winaqi’ kela’ argentina, yalan poqon niki tzu’ ri janila taq winäq ri ek’o pa rik’ayewal, yare’ nutz’ila’ ri kipetik ri ak’wala’.

Pa ri k’uxül rub’I’ Las Brujas, ye apon pa wa’in ronojel taq q’ij jun 250 ixtani’ chuqa’ alab’on ri majani k’ota wo’o’ kijuna’, k’o jujun niki lesaj el jun ti ramaj urchin nikitij chaq’a’. Yare’ ki k’aslemal ri winäq kela’ pa ri tinamït rub’I’ Moreno, kel’a pa ruxokon ri nim tinamït urchin yare’ amaq’.

Ri yesamajin ri k’uxül niki b’ij chi k’o winäq ri niki yab’ej we k’o jub’a’ ruwi’ rikil nikanaj qa, urchin yewayöc k’a k’isb’el urchin niki k’am el jub’a’ che kichoch.

Isabel Ruiz, jun ixoq ri nisamäj par i k’uxül rub’i’ Las Brujas, nib’ij chi man utz ta yetzuqux ri ak’wala’ ruk’in ri päq ri nisipex chike.

Ruiz nub’ij, täq ri tata’aj majun kisamaj, chuqa’ täq yare’ ma xb’e ta pa tijobäl, yare’ nu po’ ri chare jun etzel k’ayewal chike ri winäq; yerinïm ri k’ajola’ pa etzel taq sik’, chuqa’ nub’än chi yetz’ukutäj ajb’anoy etzel chike ri winäq.

Chuwäch yaer’ etzelal, Ruiz najin nuchojmij jun tikib’äl urchin ri ak’wala’ ye samáj chupan, chuqa’ ri k’ajola’. “Täq k’o wo’o’ kijuna’, ri ak’wala’ yeb’e nik’aj q’ij pa tijob’äl, po ri jun panik’aj q’ij chïk, xaxe pa taq b’ey ye k’astan we,ruma yare’ niki tz’ila’ ki’”. kere’ xub’ij.

Pa jujun taq tinamït chïk, san Fernando, pa ruwi’ ri nim tinamït, ri ki k’aslemal ri winäq ma nu k’ex ta yalan ri’. Ri wayib’ál rub’I’ Corazones de América nu k’ül 250 ak’wala’ najel taq q’ij.

"Wawe’ xeq’ax yan oxi’ tanaj jewináq, yalan k’iy xeqato’, po k’o xe el el chiqawách, xeqa pa taq etzelal chuqa’ pa etzel taq sik’”, kere’ xutzijoj Esther Bezer, ri ruchapon juk’al juna’ najin nisamáj kik’in ri winäq par i wayib’äl Corazones de América.

Ruchin niki qasaj ruwäch ri winäq ri ek’o pa taq b’ey, ri jay rub’I’ Centro Académico de Lucha, najin nirajo’ nuchup ri wayijal, yare’ ruchin ri Universidad ruchin Buenos Aires, un b’ij chi k’o jun mil 800 jay ruchin ye loq’oq’ex chuqa’ niya’ox kiway ri wináq.

Ri k’amol b’ey amaq’ nutzijoj, ri meb’a’il xqa k’a pa jun 15%, chuqa’ ri winäq ri ek’o pa taq b’ey xaxe k’o jun 4%. Yare’ nuk’ut chi najin nik’extäj chuwäch ri 2002, täq xa kan panik’aj chare ronojel ri winäq ek’o pa meb’a’il, chuqa’ yalan k’ïy ek’o pa taq b’ey.

Po ri nïm tijob’äl, ri Universidad Católica, chuqa’ jalaj¨j taq jay, ri yeb’anon taq kunuxïk, niki k’ut chi ri k’ayewal, chuqa’ ri ruk’as ri Argentina, xa kan yalan nïm k’o pa rub’i’i ri amaq’.

Ri meb’a’il k’o chikikojol, jun 27% ri winaqi’ ruchin Argentina, po taq niqachäp xaxe k’o waqxaqlajuj ki juna’, niqa tz’et chi chikikojöl riye’ k’o jun 41% meb’a’ taq k’ajola’.(PÚLSAR)


Traducción: Herber Morales
27/04/2010



Copyleft @2004-2012 AMARC-ALC | Derechos cedidos según las siguientes condiciones.
Agradecemos citar la fuente.