2007 watapi tukuy suyupí nutrición nisqa mikhunamanta yupaypiqa mayqintachus Saludmanta Ministerio ruwan, municipios maypichus manchaytapuni mikhuymanta ch’ananku kaykuna kasqa: sapa pachaxmanta 38 wawakuna kanku, Betantazos llaxtapiqa aswan sinchipuni sapa pachaxmanta phisqa chunka jina jaraqhaymanta ch’añanku.

Icha 80 jina sapa pachaxmanta Potosi departamentopi runakunaqa waxcha kawsaypi tiyanku, kay llakiyqa aswan sinchichakun ch’aki pachapi. Tukuy departamentokunamanta chunka aswan waxchaypi rikhukunku, chaymantari 9 qhiswakuna kanku, kay willayta Censo de Población runa yupay 2001 watamanta rixsichin.

Qhiswakuna kay suyupi aswan asqha runa kanku: 1 junu 557 waranqa runakuna kanku, kaykunamanta 700 kay 2001 wata llaxta yupaypi qhiswa jina rixsichikunku, tupuypiqa kay suyupi 9 waranqa 200 junu runakuna kanku.

Chantapis mana allin mikhuna mikhunamanchu yachasqa kanku, chaypi tarpunku, chaypi allanku, chayllata mikhunku, ajinata Braulio Escalante nisqa jampix Betanzos municipiomanta rixsichin.

Julio killapi 2007 watapi Evo Morales nisqa kamachix, Programa Nacional de Desnutrición nisqa wakichiyta puririchin kayqa unqux warmikunata, chantapis phisqa watamanta sullk’a wawakunata kawsayninpi allinchay munaspa.

Ajina kasqa, Betenzos ayllukunamanta warmikunaqa, “qhawax warmikuna“ jina chay chiqakunapi wawax mikhuyninta sumax qhawarinkupax, chantapis wax wamikunata wakichikunankupax wakichikunku.

Chantapis wawakunax yaraqahaynita chinkachinapax wax wakichiy kallantax, kayqa suxta watamanta sullk’a wawakunata qhawarinapax (PAN) nisqa wakichiy.

Kay yuyayqa 2007 watapi tukukunan karqa, icha kunan kax kamachix 2012 watakama aysan, chaypaxpi Programa Mundial de alimentos nisqa wakiywan phisqa mikhunata qunanpax qillqan, kaykunaqa: arroz, lenteja, lluxllu, jak’u chanta kachi.

Icha Potosimanta prefectura tukuy kallpanta churan, ichapis kay PAN nisqa wakichiyta qanchisman mirachin, icha tukuy chayqa 20 % jinallaman aswan llakiyniyux municipiosmanta wawakunaman chayan.(PÚLSAR/IPS)

Eco Jóvenes
14/01/2009