Kaytaqa 12 p’unchay octubre killapi waxyanku, ñawpaxta ch’axwa manaqakuy mana kananpax, ch’axwapiqa sapa 53 phanipi uj indigenata wañuchinku, kay suyupiqa 44,6 junu runakuna kan.

Tukuy colombia runakunamanta, 1,6 junu runakuna kay 102 etnia indigena ayllukunamanta kanku. Chaykunamanta chunka pusaxniyux chinkarisankuña, ajinata Organización Nacional Indígena Colombia suyumanta willarimunku.

Mink’aqa Resguardo de la María nisqa llaxtamanta pachax kilometrosta puririspa maymantachus lluxsimun, kay urakax Cauca departamentomanta Calikama chayamun.

Ñawpax semanapiqa ch’axwa karqa, qharkuy munarqanku, policía antimotines baleyarqa ima, chaypí 3 indígenas wañurqanku, chantapis 170 heridos rikhurin, paykunapi 39 auqakuna.

Icha mink’apis mana allinchu rikhurirqa, imaraykuchus suyumanta kamachix “terrorista” nispa indigenata juchacharqa.

Ajina mana allin rimarisqanmanta qhasi juchachasqanmanta, chay punchaykunapi kayqa indígena agendapi kamachixwan ñawpax kax punto jina rikhurin, jinatax ima parlariy kananpax kamachixpuni kanan tiyan nirqanku.

Kikin pachamanta runakunaqa, jallp’anku yupaychasqa kananta mañanaku, chaypaxri kamachix Naciones Unidas rimariyniy Indigena runakunax kayniy yupaychasqa kananpax qillqananta mañanku.

Chantapis ima kamachiykunachus ñawra kawsayta jina allin kawsakuyninta llakiyman churan, chay kamachiy pampachasqa qhichusqa kananta mañanku, chantapis estado jina imatachus tukuy paykunawan qillqanku tukuy chay junt’asqa kananta mañanku.

Mink’aqa uj jatun tijray kananta mañasan: llaxtamanta kaxkuna, mana maqanakux, kamachixwan awqa maqanakuymanta, imaraykutax ch’axwa kan chaymanta parlarix churakun.

Icha tukuy kay política colombiana kawsaypi musux kasan, kamachixqa mana imata kutichiy atirqachu.

Imachus jamux p’unchaykunapi kanqa, kamachixpax allinchus manachus kay jina musux yuyaykuna jap’iqanqachus qhasillachus rimarinka, rimariyninta wayrallachus apanqa, sunquchakunqachus ña rikhukunqaña.(PÚLSAR/IPS)

*Con aportes de Judith Henríquez Acuña (Cali).

Eco Jóvenes
14/01/2009