Logo Púlsar Lunes 16 de Abril de 2012
Voces de la Tierra - Trad | Nota publicada el 06/01/2009 a las 16:14 hs.
BOLIVIA-POBREZA
Traducción en kaqchiquel
Akuchi ri wayjal un räq ru chi’

50 chare 100 ak’wala’ ri majani niki k’ïs wo’o’ ki juna’ pa Betanzos, Bolivia najin niki qaxaj yalan etzel laj wayjal, pa ri tinamït re’ k’o yalan wayjal niki q’axaj ri ak’wala’.

Xb’an jun tijonïk chirij ri tinamït pa 2007 pa 2007 ruma ri Ministerio de Salud. Ri tinamït ri akuchi k’o yalan wayjal e k’o 38 ak’wala’ man utz ta ki way chare jun 100, po pa betanzos 50 chare 100 ak’wala’ majun ki way.

Xa jub’a’ nrajo’ najel ri winäq ri e k’o pa Potosí e k’o pa meb’a’il, ruma yalan k’ïy k’ayewal achi’el ri chaqijal taq raqän ya’. Chare ri lajuj tinamït ri e k’o pa Potosí, ye b’eleje’ ye aj Quechuas, kere’ un k’ut ri tijonïk ri xb’anox pa 2001.

Ri Quechuas yare’ ri tinamït yalan nïm ruchïn yare’ amaq’. 1 millón 557 mil 700 winäq xki b’ij chi yare’ ki b’anïk täq xk’atux chike pa 2001, chare ri 9 mil 200 millones chare ronojel ri winäq.

Chuqa’ ri rikil way kela´ xa majun yalan utz ta rachuq´a´ chike ri winäq, kere’ xu k’ut ri ajq’omanel Braulio Escalante, ruchïn ri tinaït Betanzos.

Par i julio ruchin 2007 ri ajk’Amol b-ey amaq’ Evo Morales, xu chäp rij jun samaj ru b’i’ desnutrición cero, ruma un rajo’ un chojmij ki k’aslemal ri winäq. Ri ixoqi’ e yawa’i’, chuqa’ ri najin niki tzüq ri ak’’wala’ ri majani niki k’ïs wo’o’ ki juna’.

Chupan yare’ samaj ri ixoqi’ ruchin Betanzos xiki tijoj ki’ ruchin ye samäj achi’el “jun nana’aj aj chajinel” ri ru wa’in ri ak’wala’ pa rachoch chuqa’ ruchin niki tijoj kechb’il.

K’o chic jun b’ey ruchin nk’is ri wayjal kichin ri ak’wala’ ya ri Programa nacional de Atención a Niñas y Niños Menores de cinco años.

Yare’ samaj k’o chi xk’is pa 2007 po xiki ya’ kan chare 2012, matiox chare ri jun wuj xki chojmij ruk’ïn ri Programa Mundial de alimentos, ri un ya’ wo’o’ rikil wäy ri yalan ye k’atzin: arroz, lentejas, aceite, harina y sal.

Ri nïm jay ruchin ri Potosí xu nimirisaj ri samaj ruchin ri PAN pa jun wuqu’ mul, po xa ce nk’atzin chike jub’a’ taq ak’wala’ kichin ronojel taq tinamït ri e k’o par u k’ayewal.



06/01/2009




Copyleft @2004-2012 AMARC-ALC | Derechos cedidos según las siguientes condiciones.
Agradecemos citar la fuente.